تبعیت شرط از عقد

چکیده: در این پایان نامه به بررسی ماهیت شروط ضمن عقد،رابطه آن با عقد و مفهوم و آثار تبعیت شرط از عقد پرداخته می شود. از این رو ابتدا تشخیص ماهیت شروط ضمن عقد را مد نظر قرار می دهیم زیرا تشخیص این امر می تواند پاسخ سوالات مختلف راجع به شروط ضمن عقد را روشن سازد ؛ سوالاتی همچون لزوم یا عدم لزوم رعایت شرایط اساسی صحت عقد در مورد شرط ضمن عقد. از آنجا که شرط حاصل تلاقی دو اراده است می توان شرط را ذاتاً نوعی قرارداد تلقی کرد ؛ لیکن قراردادی که برای تحقق نیازمند این است که ضمن عقود دیگر قرار گیرد. به همین دلیل شرط ضمن عقد توافقی تبعی و وابسته تعریف می گردد که بنا بر نظر متعاقدین، به عقد ضمیمه می شود. از سوی دیگر درج شرط، ضمن عقد موجب ایجاد رابطه ای میان این دو ماهیت می شود که بر اساس آن، هر دو آنها تحت تاثیر یکدیگر قرار می گیرند. در خصوص اینکه چه رابطه ای میان عقد و شرط وجود دارد نظرات مختلفی مطرح شده است.برخی از این نظرات شرط را قیدی برای عقد تلقی می کنند که طرفین تحقق عقد را بدون تحقق شرط نمی پذیرند. مورد دیگر این است که شرط جزئی از عوضین تلقی شده که در مقابل آن بخشی از ثمن یا مثمن قرار گرفته در حالی که براساس نظر دیگر شرط اثری همچون سایر آثار ناشی از عقد محسوب می شود که با انضمام شرط به عقد به سایر آثار عقد افزوده می شود. تمام این نظرات در این موضوع مشترکند که با درج شرط ضمن عقد، این دو ماهیتی واحد را تشکیل می دهند.این در حالی است که برخی معتقدند، شرط و عقد به لحاظ ماهوی متفاوت هستند و تراضی را حاصل جمع این دو می دانند. چنانکه برخی شرط را قراری مستقل می دانند که ضمن قرار دیگر واقع شده ؛ به عبارت دیگر عقد را ظرف شرط تلقی می کنند. از طرف دیگر برخی برای شرط اثر تعلیقی قائل شدند که با درج آن، تاثیر عقد به تحقق شرط منوط می شود. در بخش آخر به این موضوع می پردازیم که وقتی ماهیتی تبعی و فرعی هم چون شرط به عقد ضمیمه می شود به اشکال گوناگون تحت تاثیر آن عقد قرار می گیرد.به این صورت که اگر عقد باطل یا منحل شود،شرط نیز باطل یا منحل خواهد شد زیرا نمی توان برای شرط وجود حقوقی مستقل از عقد تصور کرد،نتیجه اینکه شرط به تبعیت از عقد بی اثر می شود.